Linux Dosya Yapısı Rehberi
Bu yazıda karışık gözüken ( /bin , /root, /media, /etc, /usr, /var, sbin, /run gibi) linux dosya/klasör yapılarını inceleyeceğiz
Linux işletim sistemi olan bir bilgisayarda home klasörünü açtığınızda karşınıza Windows Bilgisayarım ekranına benzer bir arayüz karşınıza çıkar.
Resimler indirilenler ve benzeri klasörler tıpkı windowsta bulunduğu gibi sizi karşılar. Ancak root klasörüne daldığında, linux dünyasına yeni katılanlar ufak bir şok yaşayabilir. Windowstaki C: ye hiç benzememektedir.
En temelde bu farklılığın sebebi Linux ve windows un günümüze gelirken ayrı yollardan geçmeleridir. Microsoft’un ilk işletim sistemi olan MS-DOS’tan kalma dizin yapıları windowsa geçmiştir. Linux ise Linus Torvalds tarafından, daha eski işletim sistemlerinden birisi olan UNIX’in mimarisine ve POSIX standartlarına uygun şekilde sıfırdan yazılamaya başlanmıştır. Farkta bu eski atalarından kaynaklanmaktadır.
En temel bilgileri verdikten sonra ana konumuz olan linux root içindeki etc,lib,sys .. gibi klasörlerin açıklamalarına geçelim.
/bin nedir ?
Açılımı binaries ikililer olan ve temel fonksiyonlardan olan ls,cat benzeri fonksiyoların dosyaları bulunur.
/sbin nedir ?
Burada ise sistem yöneticisinin(system administrator) yetkilerine açık olan olan dosyaların bulunduğu klasördür. İngilizce olarak açıklamaları burada bulabilirsiniz.
/boot nedir ?
İşletim sisteminin boot edildiği klasördür. Yeni başlayansanız değişiklik yapmanızı önermiyorum.
/cdrom nedir ?
Artık geçerliliğini yitirmeye başlamış cdrom için bulunan klasör.
/dev nedir ?
Burası aygıtların(devices) yaşadığı klasördür.Önemli noktalardan biride linux/UNIX’ta herşey file olarak bulunması temel alınmıştır. /dev/sda, /dev/sda1 gibi disklerde burada bulunur. Webcam , klavye vs. de burada bulunur. Uygulamaların ve sürücülerin(driver’lar) eriştiği yegane klasördür.
/etc nedir ?
Edit to configure ya da et cetera yani ingilizvedeki ve benzeri kullanımı olarak iki tanımı yapılmış. Örneğin apt nin konfigürasyon dosyalarının bulunduğu bir klasördür.
/lib nedir ?
İçerisinde yazılım kütüphaneleri bulunur. Buradan bin ve sbin deki fonksiyonlarda faydalanır. İçerisinde ayrıca /media ve /mnt noktaları da bulunur. /media çıkarılıp takılabilen medya aygıtları(usb,floppydisk) için vardır.Bu kısımları işletim sistemi çözer siz dosya yöneticinizle (Nautilus gibi) buralara kolaylıkla erişebilirsiniz.
/opt nedir ?
Optional yani zorunlu olmayan/isteğe bağlı olarak türkçe isimlendirilebilir. içerisinde üreticilerin dosyaları bulunur.
/proc nedir ?
Sistem üzerinde çalışan processler hakkında dosyaların bulunduğu klasör. Geliştirici iseniz bu klasörde işleriniz olabilir. Burada proc/{buraya process ID si gelecek} şekilde Örn “/proc/215" yoluna giderek bilgisayarda işleyen işlemlerin status gibi bilgilerine gerekli dosyalardan ulaşabilirsiniz./proc/cpuinfo da işlemci bilgileri bulunur örneğin…
/root nedir ?
“/” tan farklı olarak root userinin yani kök(root) kullanıcısının Home klasörüdür.
/run nedir ?
Burada ramde çalışmakta olan işlemlerin geçici dosyaları bulunur. Yeniden başlatıldığında silinecek dosyalardır.
/snap nedir ?
Snap paketlerinin depolandığı ve genel olarak Ubuntu tarafından kullanılan klasördür. Snap ise yeni nesil bir paketleme biçimidir…
/srv nedir ?
Service klasörüdür. Genellikle boştur. FTP veya web sunucusu çalıştırırsanız burada dosyalar olacaktır.
/sys nedir ?
Bu klasör çeşidi uzun süredir vardır. Burası kernel ile etkileşime geçmek için bir alandır. Bize bir kernel arayüzü (Inerface) i sunar. System boot edilirken her seferinde yeniden yüklenir.
Örneğin bazı komutlarla:
Laptop ekranı parlaklık ayarını görmek için:
echo N > /sys/class/backlight/acpi_video0/brightnessEthernet kartının mac adresini görmek için:
cat /sys/class/net/enp1s0/address/tmp nedir ?
Temporary yani geçici anlamına gelmektedir. Uygulamalar tarafından geçici olarak tutulan dosyalar buradadır. Wordte bir yazı yazdığınızda ve save lemeden devam ettiğinizde dosyanın bir kopyası burada tutulmaktadır. Çökmüş bir uygulamada yarım kalmış işlemlerinizi burdan çıkarıp almak mümkündür.
/usr nedir ?
Kullanıcı uygulamaları klasörü. Yüklenmiş ve kullanıcı (user) tarafından kullanılan application (uygulama) ları içermektedir. İçerisinde bulunan yani /usr/sbin ve /usr/bin ise diğer çalıştırılacak uygulamaların binary ve kütüphanelerini içerir.
/var nedir ?
Variable (değişken) anlamına gelmektedir. var/crashed/ ta çökmüş işlemlerle ilgili dosyalar bulundurur. /var/log/ ‘ ta ise logları(işlem günlüklerini) bulabilirsiniz.
/home nedir ?
Kişisel dosyalarınız,dökümanlarınız, görsellerinizin burada bulunması gerekir. Burada ve herhangi bir yerde
$ ls -a
diyerek gizlenmiş ismi nokta(.) ile başlayan klasörleri dosyları görebilirsiniz.
/home/.cache/ e giderek browser(tarayıcı) tarafından kullanılan önbellek dosyalarını görebilirsiniz.
Burada ramde çalışmakta olan işlemlerin geçici dosyaları bulunur. Yeniden başlatıldığında silinecek dosyalardır.
Umarım faydalı bir içerik yaratabilmişimdir. Okuduğunuz için teşekkürler :) Hemen bir iki satır alttan CLAP alkış gönderebilirseniz güzel olur :) Sağlıcakla kalın…
